Başaran açıklamasında, "15 Temmuz 2009 tarihli Resmi Gazete de yayınlanarak yürürlüğe giren 2009/15201 karar sayılı Fındık Üreticilerine Alan Bazlı Gelir Desteği ve Alternatif Ürüne Geçen Üreticileri Telafi Edici Ödeme Yapılmasına Dair Bakanlar Kurulu Kararı ile fındık politikasında yeni bir döneme girilmiştir. Bu yeni dönemde oluşturulan düzenlemeler de süre gelen fındık politikalarının bir sonucu olarak arz fazlası fındığın çözümüne yönelik bir yapı üzerine kurulmuştur. 2009-2011 yıllarını kapsayan bu yeni dönemde, taban arazi de üretim yapan üreticilerin telafi edici ödeme desteği ile alternatif ürünlere yönelerek, fındık tarımından vazgeçmeleri ve bunun sonucu olarak da fındık dikim sahalarının daralarak, arz fazlasına neden olan üretim fazlalığının ortadan kalkması hedeflenmiş. Bu süreç esnasında oluşabilecek olumsuz fiyat hareketlerinden üreticinin korunması amacıyla Alan Bazlı Gelir Desteği ile desteklenmesi ön görülmüştür" dedi.
TELAFİ EDİCİ ÖDEME DESTEĞİ;
Başaran, "Kararnamenin uygulandığı ve içinde bulunduğumuz son dönem olan 2011 ürün sezonunda da arz fazlası vermeyen sezonların yaşanması nedeniyle fiyatların üreticileri tatmin edici seviyelerde seyretmesi, özellikle de telafi edici ödeme miktarının yetersiz bulunması ve önerilen alternatif ürünlerin üreticiye gelir sürekliliği bakımından güven vermemesi söküm desteğine üreticilerin ilgi göstermesini engellemiştir. Son iki yılın telafi edici ödeme başvurularına bakıldığında yok denecek kadar az olduğu görülmektedir. Fındık ürününde bazı dönemlerde beklentinin altında fiyat oluşumu gerçekleşse de her zaman satış garantisinin olması, özellikle uzun süre saklanabilmesi ve depolama sorunun olmaması, depolama maliyetinin asgari düzeyde olması üreticilerin fındık tarımından vazgeçerek diğer ürünlere yönelmesini engellemiştir. Telafi Edici Ödeme Desteği yeniden gözden geçirilerek ödeme miktarı artırılmalıdır. Fındık ürünü yerine yetiştirilecek yeni ürününün başta pazarlama garantisini içeren depolama ve alt yapı sorunlarının giderilmesi sağlanmalıdır. Gönüllülük esasına dayanan taban arazilerde fındık bahçelerinin sökülerek alternatif ürüne geçiş sistemi revize edilmelidir. Bu kapsamda fındık üretim bölgelerinde bölge toplantıları düzenlenerek Alternatif ürüne geçmeyi düşünen üreticilerin talepleri dikkate alınarak telafi edici ödeme desteğinin yeniden şekillenmesi sağlanmalıdır'' diye konuştu.
ALAN BAZLI GELİR DESTEĞİ;
Başaran, Alan Bazlı Gelir Desteğinin devam etmesi gerektiğini vurgulayarak "Müdahale alımının olmadığı, fındık ticaretinin serbest piyasaya bırakıldığı yeni dönemde, arz fazlasının olduğu ürün sezonlarında yaşanması muhtemel fiyat düşüklüklerinden kaynaklanacak gelir kaybını telafi etmeyi amaçlayan Alan Bazlı Gelir Desteği Ödemesi sisteminin, son 3 yıllık dönemde fındık üretiminin arz fazlası oluşturmaması nedeniyle test edilmesi sağlanamamıştır. Dekara 150 TL olan Alan Bazlı Gelir Desteği hasat öncesi fındık üreticilerine önemli katkı sağlamıştır. Desteğin Mart - Nisan aylarında üreticiye ödenmesi gübreleme, ilaçlama ve üretim maliyet kalemleri içinde önemli yer tutan toplama giderlerinin karşılanmasını sağlamıştır. Bu durum üreticilerin piyasaya borç yükü olmaksızın ürünlerinin hasat edilmesine olanak sağlamış, piyasa borçlarını ödemek zorunluluğu ile ürünün erken pazara inmesinin önüne geçilerek fındık fiyatlarının sezon başında düşük başlamasını engellemiştir. Fındık üretim bölgeleri sahil kuşağından başlayarak yüksek kuşağa doğru verim farklılıkları göstermektedir. Sahil kuşağında 150 - 200 kg/da ürün elde edilirken üretim maliyetleri nispeten daha fazla olan 500-750 m ve üzeri yükseltilerde üretim yapılan bölgelerde 60 - 70 kg/da fındık ürünü elde edilebilmektedir. Alan Bazlı Gelir Desteği Ödemelerinin tespitinde rakım - üretim bölgelerinde ikamet ve iyi tarım uygulamaları gibi ölçüler dikkate alınarak yeni bir düzenleme yapılmalıdır. Üretim maliyeti diğer bölgelere göre fazla olmakla beraber dekara verimin düşük olduğu yüksek rakımlı üretim bölgelerine yapılan Alan Bazlı Gelir Desteği miktarı artırılmalıdır'' şeklinde konuştu.
Levent Başaran sonuç raporunu ise söyle açıkladı: ''Fındık ürününde serbest piyasa şartlarının alt yapıları 3 yıllık dönem içinde tamamlanmamıştır. Bu haliyle arz fazlası oluşması muhtemel ürün sezonlarında üreticiler açısından olumsuz sonuçların doğması muhtemeldir. Fındık lisanslı depoların devreye girmesi, Fiskobirlik'in yeniden yapılanarak hizmet vermesinin sağlanması, alternatif ürüne geçilerek dikim sahalarının daralması gibi üretici lehine yapılacak piyasa düzenlemeleri zaman alacaktır. Son 3 yıllık dönem içinde fındık politikasında radikal bir değişim sağlanarak devletin müdahale alımı olmaksızın fındık ürünün serbest piyasa şartlarında işlem görmesi sağlanmıştır. Sürekliliği düşünülen bu sistemin kalıcı olabilmesi amacıyla, sistemin eksik yapılarının tamamlanabilmesi için zamana ihtiyaç vardır. Bu nedenle, Telafi Edici Ödeme Desteği ve Alan Bazlı Gelir desteği Ödemesinin devam etmesi sürekliliği düşünülen bu yeni düzenlemenin kalıcı olması için önem arz etmektedir. Ulusal Fındık Konseyi olarak fındık sektörünün üreticisinden ihracatçısına tüm tarafları ile yapılan görüşme ve değerlendirmelerde Telafi Edici ve Alan Bazlı Gelir Desteği Ödemesinin önerilen düzenlemeler doğrultusunda 2012 ve sonrası dönemde, fındık sektörünün istikrarı ve uygulamaya konulan fındık ürününde serbest piyasa işleyişinin sağlanması açısından önemli olduğu görüşüne varılmıştır.''iha
