TMO?nun fındık alımı kararından sonra fındık fiyatları halen 10 TL?nin altında kalmaya kararlı. Tabi ki sezon bittiği için piyasayı derinden etkileyecek bir fındık miktarı söz konusu değil. Fakat sezon başı olsa bile fiyatlar burada olurdu. Sebebi ise çok basit serbest piyasa koşulları dışarıdan müdahaleyi kabul etmek hiç istemez. Şimdiye kadar yükselmeyen fiyatlar Devlet eliyle kesinlikle yükselmez. Serbest piyasanın kanunu budur. Dışarıdan müdahaleyi kabul etmez.
Peki Nasıl fiyatlar yükselir?
Çözüm basit, gerçekleştirmek zor aslında. Bir açık arttırmada elinizdeki ürünü nasıl en yüksek fiyata satarsınız? Tabi ki açık arttırmanın reklamını yaparak ve daha fazla insana ulaşarak. Bugün herkes farkında ki piyasada bir tekel var. Haliyle fiyatı yükselten hiç kimse yok. Herkes halinden memnun. Tekel, devleti bir rakip olarak görmediği için kesinlikle devletin eline bir koz vermez. Ve fiyatları yükseltmez.
Bakın aynı sorun Rusya ile uçak sorununda da gerçekleşti. O dönemde Domates sadece Rusya?ya ihraç edildiği için, Rusya?nın ambargosu ile bir anda fiyatlar dibe vurdu. Fakat Devlet Domates için yeni pazarlar buldu. Ve bugün Domates ihracatı %40 arttı. Fındık için de böyle bir topluluk kuruldu fakat destek gelmediği için yeni pazarlar kurulamadı. Yani ilk olarak Tekel?e yeni rakipler bulmalıyız ki fiyat arttıracak kişiler olsun. Devlet destek parası vereceğine Fındık Tanıtımı için kaynak ayırsa bugün aldığımız destekten fazlasını fındık fiyatından kazanırdık.
İkinci olarak ise lisanslı Depo projesi biran önce işleve sokulmalı ve üreticiye tanıtılmalı. Üretici için kolaylıklar sunulmalı. Üreticinin en büyük sorunlarından biri de fındığını erkenden satmak zorunda kalmaları. Fakat fındık bir gayrimenkul gibi değerini bulunca satılırsa serbest piyasa koşulları üreticiyi sevindirebilir.
Kim ne derse desin şu anda var olan piyasa, serbest piyasa değil. Çünkü alıcı ile satıcı eşit koşullarda değil. Resmen Sömürü Piyasasında yaşıyoruz. Günü kurtarmak için değil Üreticiyi kurtarmak için çabalamalıyız artık.
Kenan Ayhan
