Fiyat artışının önüne geçmek, yerli tüketimini artırmak için başlattığımız ?yerli malı bilinsin? çağrımıza yönetmeliğe eklenen düzenleme ile destek geldi.
Türkiye Gazetesi'nin zam furyasının başladığı günden itibaren başlattığı, tüketicinin gücünü kullanmasını tavsiye eden çağrılarımız tek tek karşılığını buluyor. İlk çağrı, evinin bütçesini yapan, harcamalarını yöneten kadınlara yönelikti. ?Fırsatçıyla savaş kadının işi? dedik, ihbar çağrısında bulunduk. Ardından çok sayıda okurumuz gazetemizi fotoğraf yağmuruna tuttu. Gramajı düşürüp gizli zam yapan, ardından ikinci bir zamla fiyatını ikiye katlayan, 1 kilogram olduğunu bildiğimiz çay, yoğurt gibi ürünlerin paketlerini aynı boyda tutup içindeki miktarı önce 900, sonra 800 grama indiren, üstüne bir de zam yapan şirketlerin ürünlerini gördük. Üstelik taşıma hariç dövizle hiçbir ilgisi bulunmayan şirketlerin yaptığı bu fırsatçılığa, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan büyük tepki gösterdi ve ?Fırsatçılar iflah olmaz, fırsatçıya izin vermeyeceğiz? dedi. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı maliyeti aynı oranda artmadığı hâlde fahiş zam yapanlara karşı denetim başlattı, bu şekilde davrananlara 50 bin lira ceza verileceğini açıkladı ve bu kararı ?Tüketiciyi aldatıcı eylem' kapsamına aldı, ardından birçok işletmeye baskın yapıldı, ceza verildi. Ardından döviz zammına bahane gösterilen döviz kiraları için adım atıldı, gayrimenkul kiralama ve satın almalarda TL'ye geçilmesine dair yönetmelik yayınlandı.
Döviz bahanesiyle fahiş zam yapanlar ifşa edilirken, ekonomiye destek için yerli malı çağrısını yaptığımız haberimizde ?Yerli malı bilinsin, fiyatı düşsün? çağrısı yaptık. Hem hükûmete hem piyasaya yaptığımız çağrı hemen karşılığını buldu. Okurlarımız bir malın üretim yerine dair işaret örneklerini gönderdiği gibi, Türk Malı işareti için kullanılacak logo tasarlayanlar da oldu. Dün de Gümrük ve Ticaret Bakanlığı ?yerli bilinsin' çağrımız için yeni bir karar aldı. Yayınlanan yönetmelikle etiketlerde Türk Malı işaretinin kullanılması mecburi hâle getirildi. Yönetmelikte, etiketlerde fiyat değişim tarihlerinin de belirtilmesi mecburiyetine de yer verildi. Kararı değerlendiren ve tüketicinin fırsatçıyla savaşında yanında olan Tüketici Başvuru Merkezi (TBM) Onursal Başkanı Aydın Ağaoğlu, 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun'un 54. maddesinde yer alan ?ürün menşei yazılması' mecburiyetinin yönetmelikle güçlendirilip güncellendiğini, çok yerinde olduğunu belirterek, ?Çağrınızın karşılık bulması takdire şayan? açıklaması yaptı.
Ticaret Bakanlığının Türkiye'de üretilen mallar için etiketlerin üzerine yerli olduğunu belirtir şekilde ayırt edici işaret konulması zorunluluğu tüketici örgütü temsilcilerince memnuniyetle karşılandı. Bursa Tüketiciler Derneği Başkanı Sıtkı Yılmaz, etiketlerin farkındalığa sebep olmasının çok faydalı olacağını ifade etti ve ?Hep birlikte yerli malımızı korumalı, satıcımıza sahip çıkmalıyız. Bu konuda da sloganımız ?Yerli malı, memleket malı tüketici etikete baktığında hemen anlamalı.' şeklinde olmalı? diye konuştu.
Etiketlere 15 gün süre
Ticaret Bakanlığınca Türkiye'de üretilen mallar için etiketlerin üzerine yerli olduğunu belirtir nitelikte ayırt edici işaret konulması zorunluluğu getirilerek ekonomik istikrara katkı sağlanmasının amaçlandığı bildirildi. Etiket zorunluluğu için 15 gün süre verildi. Bakanlık ise kurala uymayanların yetkili kurumlara bildirilmesinin önemli olduğunu söyledi.
Türk işçisi üretiyorsa o mal mutlaka yerlidir
TBM Onursal Başkanı Ağaoğlu, etiket uygulamasında ?yerli malı' kapsamına çok dikkat edilmesi gerektiğini belirterek ?Türkiye'de üreten, yatırım yapan, istihdam sağlayan şirketlerin ürünleri de yerlidir. Türk Malı etiketi mecburiyetinde bu unsur mutlaka göz önünde bulundurulmalı. Bu konuyu daha önce Cumhurbaşkanımız da dile getirmişti. ?Türkiye'de üretim yapan yabancı değildir, Türktür' ifadesini kullanarak belirtmişti bu konuyu. Hem üretici hem de tüketiciler bu unsura dikkat etmeli. Çok yaygın olan gazlı içecek markası Türkiye'deki fabrikalarda Türk işçileri tarafından üretilir. Evlerde kullandığımız deterjanların çoğu, Türkiye'de üretim yapan otomobil, kamyon, otobüs markaları, mamalar ve daha birçok şey. Bu yönetmeliğin amacı da zaten ithal ile Türkiye'de üretilen ayrımı için? dedi.
Etikette fiyat değişim tarihinin bulunması şartının da çok yerinde olduğunu söyleyen Ağaoğlu, ?Biliyoruz ki fırsatçılar son günlerde rafta duran eski salçaya zam yaptı, raftaki tuvalet kağıdının fiyatını ikiye katladı. Döviz arttığı gün mü üretti o salçayı, tuvalet kağıdını? Ayrıca dövizle ne ilgisi var bunların? Tabii fırsatçılık var. Fiyat değişikliği tarihi yazıldığında tüketici fırsatçıyı da tanıyacak, o malın son kullanma tarihine dair işareti de bulacak. Satıcılara da bir önerim var. Ülke hepimizin. Tüketici almazsa, alım gücü azalırsa bundan en büyük zararı siz göreceksiniz. Ülkemizde hep birlikte kazandık, şimdi hep birlikte fiyatları geri çekme zamanı? diye konuştu. Fırsatçılık yapıp etikette kurala uymayanların tuketici\%gtb.gov.tr adresi ile Alo 175'e bildirilmesi gerekiyor.
Yerli ürüne Türk bayrağı kararı memnuniyet verici
Türkiye'de faaliyet gösteren zincir marketlerin üst yöneticileri, son günlerdeki zam furyası, fırsatçılık olarak değerlendirilen uygulamalar ve alınan kararlara ilişkin açıklamalarda bulundu. Gıda Perakendecileri Derneği Yönetim kurulu Başkanı ve BİM İcra kurulu Üyesi Galip Aykaç, yerli ürüne etiket kararını, ?Yerli ürüne Türk bayrağı koyacağız. Bundan da memnun olacağız? ifadesini kullandı. Son dönemde alınan kararlar çerçevesinde gıda fiyat artışı denetimlerinin devam ettiğini, kıyaslamanın alış ve satış fiyatlarını karşılaştırma şeklinde olduğunu, kendilerine intikal eden bir cezanın söz konusu olmadığını söyledi. Üretici fiyatlarının yüzde 32, tüketici fiyatlarının yüzde 18 artmış olmasının sebebinin perakendeciler olduğunu belirten Aykaç, ?Teşekkür beklerken haksız eleştiri bizi üzüyor. Biz üretici değil, üreticinin ürettiğini satanlarız. Burada o doğru mu arttı, yanlış mı' diye bakmak lazım? diye konuştu.
Migros İcra Başkanı Özgür Tort da alınan diğer bir karar olan TL ile kiralama konusunda görüşlerini paylaştı. Tort, kiraların TL'ye dönüşümü konusunda ilk 30 günün müzakere ile geçeceğini, sürenin 60 güne çıkarılmasını talep edeceklerini belirterek ?Mal sahipleri perakendeciler kadar duyarlı ancak sektörün tıkandığı yer yabancı para cinsinden borçlanarak yaptığı işletmeyi nasıl dönüştüreceğidir. Burada aklıselim bir rakamla kilit açılmalıdır. Kayıtsız kalmış mal sahibi azınlıkta? dedi.
Zamlara savunma
? BİM İcra Kurul Üyesi Galip Aytaç, son günlerde en çok gündeme gelen fiyat artışlarıyla ilgili şu açıklamaları yaptı:
¥ ?Allah'ın suyuna zam yapıldı' dediler. Ancak ambalajlı suyun maliyetinin yüzde 65'i ambalaj. Bu ambalaj da petrol türevlerinden yapılıyor. İkinci maliyet taşıma.
¥ Domates salçası çok gündemde kaldı. Salçalık domatesin fiyatı 27 kuruştan 85 kuruşa çıktı. Domates kalitesiz ve yetersiz. 2,5 milyon ton ihtiyaç var ama 1,5 milyon ton salçalık domates çıkıyor.
¥ Ayçiçeğinin ton fiyatı 1750 liradan 2450 liraya çıktı, yüzde 40'lıkham madde artışı söz konusu.
¥ Çiğ süt bayramdan önce yüzde 11 zamlandı. 1,30 TL olan sütün litresi 1,70 liraya çıktı.
¥ Kağıt ürünleri zamlandı. Selüloz tamamen ithal. Tonu 615 dolardan 850 dolara çıktı. Hammaddede Yüzde 150 fiyat artışı var.
