SMMM Dr.Fevzi Er/Akademisyen
Kentleşmeye ana şeklini veren sanayi yapısı artık emek yoğun sanayi olmaktan çıkmıştır. Esnek üretim tarzı olarak adlandırılan ve yeni üretim tarzı olan üretim sisteminin çevre iller arasında
farklılaştığını görüyoruz.
Gelişmiş kentlere baktığımızda emek yoğun sanayinin dışlanıp çevre illere doğru kaydığı gözlemlenirken, bunun yerine esnek üretime dayalı teknoloji ekonomisinin merkezlerine yerleşmiştir. Değişen bu ekonomik yapı gelişmiş kentlerdeki kentsel dokusunu da değiştirmektedir.
Aynı zamanda yeni üretim teknolojileri olan bilgisayar programlama, elektronik tasarımlar, tıp laboratuvarları, biyo-genetik, uzay çalışmaları, elektronik tasarımları ve iletişim
araçlarının üretimi gibi sanayilerin gelişmiş kentlerde yoğunlaşarak yeni kentsel alanlar oluşmaktadır.
Bu yönde sermaye ve yatırımlar bu kentlere yönelmekte ve sanayilerin ihtiyaç duyduğu nitelikli işgücü de bu kentleri tercih etmektedir.
Düzce’de son yıllarda imalat sanayisinde nitelikli işgücünün sayısı azalarak hizmet sektörü ağırlıklı yapıya kaydığı görülmektedir. Sanayileşme süreciyle emek yoğun sanayi başta İstanbul olmak üzere yatırımların daha fazla kar olanağı olan çevre illere kaymaktadır. Özellikle öncü sektörlerin sanayinin
çevre illere gitmesi sonucu Düzce sanayisinin katma değeri yüksek olan ürünleri üretme performansını düşürmüştür. Yanlış sanayi politikaları ve Düzce’nin iç dinamiklerinden kaynaklanan
faktörler istihdam içinde sanayinin payını düşürmeye devam etmektedir.
Düzce ekonomisinde şirketler ile ekonomik faktörler arasındaki ilişkinin yerleşim yerlerinin oluşmasındaki etkileri dengesiz gelişmeye neden olmuş, toplumsal ve ekonomik ilişkiler alansal olarak yayılan değil tek merkeze bağlantılı noktalar yaratmıştır. Bu şekilde oluşan yapılaşma depremlerin yarattığı avantajları fırsata dönüştürememiştir. Depremlerden sonra plansız sanayi projeleri mekânsal yerleşim yerlerini baskı altına alarak hava kirliliğini arttırmış ve ekonomide birbirini etkileyen faktörler
arasındaki ilişkiyi zayıflatarak Düzce’nin bölgesel kentlerle olan ilişkisini olumsuz etkilemiştir.
Gelişmiş kentler arasındaki sermaye hareketlerinin artması ve ticari ilişkileri kolaylaştırarak bölgesel ekonomik güçlerin oluşmasını sağlamaktadır. Bu yönde bölgesel oluşumların sağladığı fırsatları kullanan sermaye yeni ekonomilerin yer aldığı ekonomileri tercih etmektedir. Büyük kentlerin talep
büyüklüğü, nitelikli işgücü bölgesel oluşumun verdiği ulaşım ve diğer maliyetlerinin avantajları yabancı sermayenin de bu alanlara akmasını sağlamaktadır.
Günümüzde bölgeselleşmeye yönelik eğilim yeni kent ekonomi ilişkileri açısından sanayii ve mekânsal dağılışı Düzce ekonomisinin büyümesinde risk oluşturmaya devam etmektedir. Riskli alanlardan çıkamayan Düzce ekonomisi bölgesel gelişmiş kentlerle ilişkisinde zayıf kaldığı için bölgesel oluşumların yarattığı olanaklardan istifade edemediği görülmektedir.
Kent ekonomisi kentin sağlıklı gelişmesi için ihtiyaç duyulan alanlara kaynak üreten ekonomidir. Bu ekonominin nasıl kullanılacağı yerel yöneticiler karar verir. Bu yönde, ekonominin kentin gelişmesine yapacağı katkının planlanması ve yönetilmesinde yerel yöneticilerin çok büyük rolü vardır. Yerel
yöneticiler depremlerden sonra Düzce’nin ekonomisini verimli yönetememişler, alt yapı ve bina yapım uygulamalarında yetersiz kalmışlardır.
Sonuç:
Düzce depremler yaşadı ve insanlarımızın ruhsal durumları değişti. 12 kasım depreminden sonra kent ekonomisi gündeme geldi. Düzce’nin çağdaş kent gelişim stratejileriyle iç faktörlerden
kaynaklanan sorunları kırsaldaki yapısal dönüşümle birleştirerek kentleşme sürecinin başlatılması yönünde enformasyon teknolojileri, turizm, medya, sağlık ve lojistik gibi hizmet ağırlıklı projelerle kente ekonomisini planlama kararları alındı. Akılcı bir yaklaşımla Düzce ekonomisi sosyal yaşamın kalitesini yükseltecek biçimde planlanmasında belediyelerin önemli görevleri olduğu vurgulandı. Bu yönde belediye başkanlarının çağdaş kentsel konusunda gerekli bilgi ve donanımlarına sahip gerekir. Belediye başkanlarının kentsel ekonomi ve gelişme konusunda kaynakların verimli biçimde kullanmaları başarılarının göstergesidir.
Düzce’de yaşanan hızlı kentleşme sürecinde yerel yöneticilerin göstergesi başarılı olduğunu göstermiyor. Sağlıklı genişlemeyi yaratılabilecek kaynak artırımı sağlanamadığı için kentin geleceği konusunda geliştirebileceğimiz ve farklı alanlarla uyumlu
hale getirebilecek planlara ihtiyaç var. Bu yönde yapılacak planlama ile yeterince kullanılmayan kaynaklar değerlendirilmelidir. 25 yıldır kente gelen göçler ile yatırım arasında sağlıklı ilişki kurulamadığı için Düzce’de çarpık yapılaşma oluşmuştur. Bu yönde belediye yönetimi halkın
yönetime katılımını sağlamalı, toplum odaklı, saydam ve bilgiye erişilebilir kılan bir yönetim tarzı benimsemelidir.
Düzce’nin artan sorunları çözmek için yerel yönetim fiziki, ekonomik, sosyal ve kültürel kalkınmayı hedef alan bütünsellik içerisinde çevre kaynaklarını verimli kullanacak planlamayı
hızlı bir biçimde uygulamaya koymalıdır.
