ADANA Çukurova Üniversitesi (ÇÜ) Fen-Edebiyat Fakültesi Biyoloji Bölümü Moleküler Biyoloji Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Burhan Arıkan ve ekibi, Türkiye’ye yıllık 3 milyar dolar ekonomik zararı olan Akdeniz Meyve Sineği’ne karşı kimyasal içermeyen, bitki üzerinde herhangi bir birikim yapmayan tamamen biyolojik bir ilaç geliştirdi.
Uzun yıllardır özellikle hayvan ve bitkilerde hastalıkların ortadan kaldırılmasında fayda sağlayan endüstriyel enzimler konusunda çalışmalar yürüten ÇÜ Fen-Edebiyat Fakültesi Biyoloji Bölümü Moleküler Biyoloji Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Burhan Arıkan, Çukurova bölgesinde yaşanan Akdeniz meyve sineği sorununun yarattığı ekonomik kayba yönelik bir süre önce çalışma başlattı. Arıkan ve ekibi, ihraç edilen tarım ürünlerinin geri gönderilmesine neden olan sineğe karşı mevcut koşullarda kullanılan tuzak sisteminin yerine, çok etkili bir ilaç geliştirdi.
YILLIK 3 MİLYAR DOLAR ZARARA NEDEN OLUYOR
Çalışmalara ilişkin bilgi veren Prof. Dr. Burhan Arıkan, “İki yıl önceki Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre Türkiye’nin Akdeniz meyve sineğinin yıllık 3 milyar dolara varan bir zararı olduğu ortaya çıktı. Şu anda Akdeniz meyve sineği ile yoğun bir mücadele var ancak bu sadece kapan ya da tuzaklarla yapılmaya çalışılıyor. Bu yöntemle de sadece ergin sinekler ölebiliyor, larvası ve yumurtasında herhangi bir ölüme yol açmıyor. Oysaki sorun tarlada, bitkinin üzerinde. Oraya gelen sinek tuzağın içerisine girmezse ölmez. Biz de bu soruna alternatif nasıl bir çözüm üretebiliriz, diye baktığımızda bir Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeleri Geliştirme ve Destekleme İdaresi Başkanlığı (KOSGEB) projesi başlattık” dedi.
TEK KULLANIMDA YÜZDE 100 SONUÇ VERİYOR
KOSGEB projesi kapsamında antibiyotik ve kimyasal içermeyen, Akdeniz meyve sineği başta olmak üzere çok sayıda zararlıya yönelik tamamen biyolojik bir ilaç geliştirdiklerini kaydeden Prof. Dr. Burhan Arıkan, şöyle konuştu:
“Bir tek kullanımda yüzde 100’e yakın olumlu sonuçların elde edildiği, tamamen biyolojik, kimyasal içermeyen, doğayla ve canlılarla uyumlu bir ürün geliştirdik. Bitkide ve ona bağlı meyvede herhangi bir birikim yapmıyor. Bazı ilaçlar birikime neden oluyor ve son kullanıcı olan tüketici de kansere kadar giden istenmeyen süreçler oluşturuyor. Doğayı, çevreyi, canlıları olumsuz etkilemeyecek, kalıcı olumsuz etkiler içermeyen, doğada bozunacak bir ürüne ihtiyaç vardı. Biz böyle bir ürün geliştirdik. Elma, incir, dut, biber, buğday, incir, fasulye gibi birçok çeşitte ve hastalıkta denedik. Kırmızı palmiye böceğine kadar çok sayıda zararlı üzerinde denedik. Hastalıklar ve zararlıların kısa sürede larvasını, yumurtasını, erginini tamamen ortadan kaldırdı. Buna alternatif olan piyasadaki kimyasal ürünleri 7 günde bir, birden fazla kullanıyorsunuz ama sorun tekrar görülüyor. Ancak bizim ürünümüz kimyasal ilaçlara göre etkinliği çok daha kalıcı biyolojik bir çözüm oldu.”
