Amerika Tarım Bakanlığı’nın (USDA) 2025/2026 dönemine ilişkin yayımladığı son rapora göre, Türkiye’de ayçiçeği üretim alanı artmasına rağmen toplam üretim düşüş gösterdi. Raporda, hasat edilen ayçiçeği tohumu alanının 760 bin hektara ulaşmasının öngörüldüğü belirtildi. Bu rakam, özellikle yağlık ayçiçeği fiyatlarındaki güçlü artışa yanıt olarak bir önceki yıla göre yaklaşık yüzde 10’luk bir artışa işaret ediyor.
Kuraklık üretimi vurdu
Üretim alanındaki genişlemeye rağmen, ülke genelinde etkili olan aşırı kurak hava koşulları nedeniyle verim kayıpları yaşandı. Rapora göre ayçiçeği tohumu üretimi 1,2 milyon metrik tona geriledi.
2025/2026 üretim tahmini şu şekilde açıklandı:
-
Yağlık ayçiçeği: 1,05 milyon ton
-
Çerezlik ayçiçeği: 110 bin ton
-
Tohumluk ayçiçeği: 40 bin ton
Trakya’da verim kaybı yüzde 50’nin üzerinde
Türkiye’nin toplam ayçiçeği üretiminin yarısını karşılayan Trakya bölgesinde çiftçiler ciddi kuraklıkla mücadele ediyor. Uzun vadeli ortalamaya kıyasla verim kayıplarının yüzde 50’nin üzerine çıktığı belirtilirken, bölgedeki üretimin geçen yıla göre 100 bin tondan fazla düşeceği öngörülüyor.
Raporda, kuraklık tehdidinin devam etmesi halinde Trakya’daki çiftçilerin önümüzdeki yıllarda ayçiçeği yerine kanola ve arpa gibi daha dayanıklı ürünlere yönelmeye başlayabileceği vurgulandı.
Orta Anadolu ve Çukurova da olumsuz etkilendi
Ülkenin diğer önemli üretim bölgeleri olan Orta Anadolu ve Çukurova da kuraklıktan olumsuz etkilendi. Bu bölgelerde verim düşüşü yaşansa da, kayıpların Trakya’daki kadar şiddetli olmayacağı tahmin ediliyor.
Tüketim 2,1 milyon ton seviyesinde
Üretimdeki düşüşe rağmen ayçiçeği tüketiminin 2,1 milyon ton seviyesinde kalması bekleniyor. USDA raporuna göre, iç üretimdeki daralmanın ithalat artışıyla dengeleneceği öngörülüyor.
Raporda ayrıca şu değerlendirmeye yer verildi:
“Bu projeksiyon, üretimdeki düşüşü telafi etmek için ayçiçeği ithalatında bir artış olacağını varsayıyor. 2024/2025 sezonu tüketim tahmini, fiyat artışlarının etkisiyle artan kırma faaliyetleri nedeniyle yıllık bazda bir miktar yükselerek 2,1 milyon tona ulaştı.”
Uzmanlara göre, Türkiye’nin art arda ikinci kez kuraklık kaynaklı ayçiçeği rekolte kaybı yaşaması, hem yağ fiyatları hem de ithalat bağımlılığı açısından önümüzdeki dönemde piyasayı yakından etkileyecek.
